NASA’nın James Webb Uzay Teleskobu, Neptün’ün atmosferindeki yıllardır gözlemlenmesi güç olan kutup ışıklarını (auroralar) ilk kez çarpıcı bir detayla görüntüledi. Bu gözlemler, Neptün’ün manyetik alanı ve atmosfer dinamikleri hakkında önemli bilgiler sunuyor.
Auroraların Keşfi
Neptün’ün kutup ışıkları, daha önce 1989 yılında NASA’nın Voyager 2 aracı tarafından tespit edilen ancak doğrulanan bir gözlem yapılmayan gizemli bir fenomen olarak kalmıştı. Ancak, James Webb Uzay Teleskobu, 2023 yılının Haziran ayında Neptün’ün auroralarını yakalamak için yakın kızılötesi spektrografını (NIRSpec) kullanarak bu fenomeni ilk kez detaylı bir şekilde gözlemledi. Elde edilen görüntüler, gezegenin üst atmosferinden yayılan parlak ışımaları net bir şekilde ortaya koydu.
H3+ Molekülünün Tespiti
Bu gözlemler sırasında, bilim insanları aurora oluşumunun güçlü bir göstergesi olan trihidrojen katyonu (H3+) molekülünü tespit etti. Bu molekül daha önce Jüpiter, Satürn ve Uranüs gibi gaz devlerinde gözlemlenmişti. Ancak, Neptün’de ilk kez bu kadar net bir şekilde görüldü. H3+ molekülünün varlığı, gezegenlerin atmosferi ile Güneş rüzgarlarından gelen yüklü parçacıklar arasındaki etkileşimlerin bir sonucu olarak ortaya çıkıyor.
Sıra Dışı Aurora Konumu
Dünya’da ve diğer gaz devlerinde auroralar genellikle gezegenin manyetik kutuplarında yoğunlaşırken, Neptün’deki auroralar gezegenin orta enlemlerinde görüldü. Araştırmacılar, bu sıra dışı aurora konumunun Neptün’ün alışılmadık manyetik alan yapısından kaynaklandığını düşünüyor. Neptün’ün manyetik alanı, gezegenin dönüş eksenine 47 derece eğik. Bu aşırı eğim, Neptün’ün auroralarının neden kutuplarından uzakta göründüğünü açıklıyor.
Neptün’ün Sıcaklık Değişimi
Webb’in gözlemleri ayrıca, Neptün’ün üst atmosferinin sıcaklığını da ölçtü. Bu, 1989’daki Voyager 2 geçişinden bu yana yapılan ilk detaylı sıcaklık analizi oldu. Gözlemler, Neptün’ün üst atmosferinin geçtiğimiz otuz yıl içinde yüzlerce derece soğuduğunu ortaya koydu. Bilim insanları, 2023 ölçümlerinin 1989’dakinin neredeyse yarısı kadar olduğunu belirtiyor.
Uzun Süreli İzleme Planı
Araştırma ekibi, James Webb Teleskobu’nu kullanarak Neptün’ün manyetik alanı ve atmosferik değişimlerini daha iyi anlamak için gezegeni tam bir Güneş döngüsü (11 yıl) boyunca izlemeyi planlıyor. Bu gözlemler, Güneş Sistemi’nin en uzak noktalarındaki gezegenlerde manyetik alanlar ve Güneş rüzgarlarının nasıl etkileşimde bulunduğuna dair önemli veriler sağlayacak.
Kaynak: CUMHA – CUMHUR HABER AJANSI